Ενός λεπτού φυγή
Ένα, δύο, τρία, τέσσερα. Έτσι κάθομαι, σημειώνω και γράφω μικρές φράσεις για τον εαυτό μου. Δεν είναι να τις χρησιμοποιήσω πουθενά, έτσι μόνο από παλιά συνήθεια. Παίζω το παιχνίδι των σημαδιακών λέξεων. Είμαι μια βρύση που στέκει ανοιχτή και στάζει, ένα, δύο, τρία, τέσσερα.
Δεν υπάρχει κάποιο αστέρι που το λένε Μίρα; Θα μπορούσα να κοιτάξω, μα δεν έχω κανένα βιβλίο για να δω. Δεν πειράζει. Η Μίρα είναι ένα αστέρι που έρχεται, φέγγει για λίγο και ύστερα χάνεται. Είναι ολόκαιρη η ζωή της. Εσένα, άνθρωπε, εσένα σκέφτομαι. Απ’ όλα τα ζωντανά της γης μας του λόγου σου γεννήθηκες για το τίποτα, σχεδόν. Δεν είσαι ούτε καλό ούτε κακό, δημιουργήθηκες χωρίς κανέναν απώτερο σκοπό. Έρχεσαι από την ομίχλη, για να ξαναπάς σ’ αυτή, τόσο εγκάρδια ατελής είσαι. Κι αν, άνθρωπε, καβαλήσεις ένα σπάνιο άλογο, μεμιάς δε μένει τίποτα πια, που να το κάνει σπάνιο. Σπρώξε μέρα και δρόμο βαριά.
Πηδάς από τη σέλα και χτυπάς στο χώμα το καπέλο σου για δυο μάτια, δυο μάτια που αντάμωσες; Για τέτοια, ζωή δεν έχεις!
Τώρα σκαρφαλώνει προς τα πάνω από της γης τα έγκατα ένα καινούργιο ελπιδοφόρο γένος. Είναι τόσο νεογέννητο κι αθώο, διαβάζω, μα δεν ξέρω κανένα όνομα, δεν παίζει ρόλο. Πυγολαμπίδες είναι όλα, έρχονται, φέγγουν για λίγο κι ύστερα χάνονται, όπως εγώ ήρθα κι έφυγα.
Κνουτ Χάμσουν, Σε Χορταριασμένα Μονοπάτια
Εκδόσεις Δωδώνη, μετάφραση Ηλίας Θεοφιλάκης
Δεν υπάρχει κάποιο αστέρι που το λένε Μίρα; Θα μπορούσα να κοιτάξω, μα δεν έχω κανένα βιβλίο για να δω. Δεν πειράζει. Η Μίρα είναι ένα αστέρι που έρχεται, φέγγει για λίγο και ύστερα χάνεται. Είναι ολόκαιρη η ζωή της. Εσένα, άνθρωπε, εσένα σκέφτομαι. Απ’ όλα τα ζωντανά της γης μας του λόγου σου γεννήθηκες για το τίποτα, σχεδόν. Δεν είσαι ούτε καλό ούτε κακό, δημιουργήθηκες χωρίς κανέναν απώτερο σκοπό. Έρχεσαι από την ομίχλη, για να ξαναπάς σ’ αυτή, τόσο εγκάρδια ατελής είσαι. Κι αν, άνθρωπε, καβαλήσεις ένα σπάνιο άλογο, μεμιάς δε μένει τίποτα πια, που να το κάνει σπάνιο. Σπρώξε μέρα και δρόμο βαριά.
Πηδάς από τη σέλα και χτυπάς στο χώμα το καπέλο σου για δυο μάτια, δυο μάτια που αντάμωσες; Για τέτοια, ζωή δεν έχεις!
Τώρα σκαρφαλώνει προς τα πάνω από της γης τα έγκατα ένα καινούργιο ελπιδοφόρο γένος. Είναι τόσο νεογέννητο κι αθώο, διαβάζω, μα δεν ξέρω κανένα όνομα, δεν παίζει ρόλο. Πυγολαμπίδες είναι όλα, έρχονται, φέγγουν για λίγο κι ύστερα χάνονται, όπως εγώ ήρθα κι έφυγα.
Κνουτ Χάμσουν, Σε Χορταριασμένα Μονοπάτια
Εκδόσεις Δωδώνη, μετάφραση Ηλίας Θεοφιλάκης
posted by schottkey at 11:47
17 Comments:
Κνουτ Χάμσουν; Νόμιζα πως μόνον οι εβραίοι τον διαβάζουν πια...
Οι εβραίοι; του έχουν αδυναμία;
Δε νομίζω πως πάει έτσι πάντως, σαν συγγραφέας έχει τον απόλυτο σεβασμό μου. Ελάχιστοι ευρωπαίοι τον πλησιάζουν σε ταλέντο, είναι ανατόμος της ανθρώπινης ψυχολογίας.
Γιατί έχω την εντύπωση ότι μόνο σε μένα δεν εμφανίζει το παραπάνω comment;
Χμμ..
Ο Κνούτ Χάμσουν όπως κ ο Τσέχωφ, ήταν για τους πρώτους μετανάστες εβραίους στο Ισραήλ , οι ψυχές του ευρωπαικού πνεύματος, οι εκφραστές της ζωής που είχε μείνει πίσω για έναν λόγο που κανείς δεν είχε καταλάβει απόλυτα αλλά όλοι ήταν σίγουροι πως δεν θα μπορούσαν να ανασυστήσουν ποτέ.
Αυτά τα γράφει μ'ενα απίστευτα συγκινητικό τρόπο ο Οζ στην " Ιστορία Έρωτα κ Σκότους" ένα επικό βιβλίο, κάθε σελίδα του οποίου εγώ προσωπικά πότισα στην κυριολεξία κ χωρίς υπερβολή με πολλά δάκρυα καθώς το διάβαζα αφού για πρώτη φορά διάβαζα απενοχοποιημένα τα άπειρα αντκρουόμενα πράγματα που είχα εισπράξει μικρός κ δεν ήξερα αν τα έβλεπαν κ άλλοι.
Ο Χάμσουν ήταν "υποχρεωτικό" ανάγνωσμα κ ηταν κ πολύ παρών στις συζητήσεις των μεγαλύτερων--δηλαδή των παπούδων μας.
Ο "Παν" είναι το αγαπημένο μου.
Για το βιβλίο του Οζ ακούω διάφορα καλά, δεν το έχω διαβάσει.
Για μια στιγμή η αναφορά στους Εβραίους με παρέπεμψε στην ιστορία του Χάμσουν με τους ναζί, νομίζω θα την έχετε ακούσει.
Πιστεύω πως προφανώς αυτά πληρώνει ο Χάμσουν σήμερα, με αποτέλεσμα να αγνοείται από πολύ κόσμο και να θεωρείται ανάγνωσμα προηγούμενης γενιάς.
Αν δεν έχετε διαβάσει τα 'Χορταριασμένα Μονοπάτια', τα συνιστώ ανεπιφύλακτα (και τα 'Μυστήρια' φυσικά, ένα βιβλίο που εκτιμούσε πολύ κι ο Χένρι Μίλερ).
Για το βιβλίο του Οζ έγραψα κατ'εξαίρεση ( μιας κ γράφω μαγειρικά) στον Flash.gr
στη στήλη του βιβλίου.
Έχω διαβάσει όλα τα βιβλία του Χάμσουν που έχουν εκδοδεί σε κάποια από τις γλώσσες που μπορώ να διαβάσω.
Από χθες το βράδυ προσπαθώ να βρω κάποιον Έλληνα "αντίστοιχo". Φοβάμαι να πω ότι σε ορισμένα σημεία μου θυμίζει τον Καραγάτση. Μην κ διαβάζει ο Σραόσα... :-)
Νομίζω πως ο βασικός λόγος που κάνει τον Χάμσουν παλαιομοδίτη είναι ότι η " πλοκή" εκτυλίσσεται σε άλλους χρόνους ( με την έννοια του ρυθμού το λέω) αλλά το κυριότερο είναι ότι οι ήρωές του έχουν διλήμματα που οι σύγχρονοι ευρωπαίοι ντρέπονται να παραδεχτούν ότι τα έχουν.
Ποιος ξέρει, μπορεί κάποιος cult ήρωας κάποιου cult μυθιστορήματος να διαβάσει Χάμσουν κ να σπεύσουν τότε όλοι προς αναζήτησή του.
Κάποιος ήρωας του Μπάλαρντ ίσως μεταξύ παρτούζας κ κοκαίνης.Μετά από δυο χρόνια να το πάρει πρέφα κάποιος συντάκτης σε κάποιο έντυπο εδώ. Μετά έτσι καθώς αντιγράφει ο ένας τον άλλο θα το γράψει το ΒΗΜΑμαγκαζίνο στη στήλη " Μου αρέσει δεν μου αρέσει" κ όλοι ξαφνικά θα αρχίσουν να διαβάζουν Χάμσουν...
Ωραία, μετά τη μαγειρική κι η λογοτεχνία-well done monsieur Αθήναιε :)
Έλληνα αντίστοιχο του Χάμσουν δε μπορώ να σκεφτώ (αν και όπως αναφέρεται στα
Νέα, ήταν πολύ δημοφιλής τον μεσοπόλεμο στην Ελλάδα, πιθανόν ο Καραγάτσης, ναι-και τον ‘Πάνα’ τον μετάφρασε ο Νιρβάνας, καθόλου τυχαίο..), αυτός που αμέσως μου έρχεται στο νου διαβάζοντάς τον είναι ο Τόμας Μαν-ειδικά στο ‘Μαγικό Βουνό’.
Πάντως δεν ασπάζομαι τη θεωρία του ‘παλιομοδίτικου’ στα έργα του Χάμσουν, εδώ διαβάζονται συγγραφείς θαμμένοι στη σκόνη του παρελθόντος, περιγράφοντας καταστάσεις εντελώς ασύμβατες με την ψηφιακή εποχή μας. Πιστεύω πως ο λόγος που αγνοείται είναι κυρίως η φιλοναζιστική του στάση τα χρόνια εκείνα, αν θυμάμαι καλά είχε χαρίσει κιόλας το μετάλλιο του Νόμπελ που είχε πάρει στον Γκέμπελς. Όμως αυτή δεν πήρε ποτέ σάρκα και οστά ως ‘υποστήριξη’ στα έργα του (θέμα το οποίο έχει συζητηθεί κι εδώ στην φίλτατη). Για μένα υπάρχει σημαντική διαφορά μεταξύ ιδεολογίας και καλλιτεχνικής σημασίας αναμφισβήτητα. Αν και αντιπαθώ τον Ντεριντά, πρέπει να πω πως συμφωνώ ότι η συνείδηση δεν προηγείται της γλώσσας. Αν ταύτιζα την ιδεολογική τοποθέτηση με την αξία θα έπρεπε να απορρίψω Πάουντ, Ντεμπισί, Χάιντεγκερ, Έλιοτ, Σαιντ Σανς, Γέιτς, Λώρενς, η λίστα δε θα’χει τέλος...Αλλά άλλο ζήτημα αυτό σίγουρα.
Τώρα αν χρειαστεί να μπει στη συγκεκριμένη στήλη του ΒΗΜΑγκαζίνο, τι να πω...τον προτιμώ ως ουρανοκατέβατο ήρωα στον Μπάλαρντ να συζητά για την σεξουαλική δύναμη που κρύβουν οι πυρηνικές βόμβες και το impact ενός πορτρέτου του θανάτου της Μέριλιν που χαράχθηκε στον ποταμό Μεκόνγκ..(λίγο άρρωστος, αλλά μου αρέσει ο J.G.)
Όταν ήμουν μικρός στο Ισραήλ, είχα ξυπνήσει μέσα στη νύχτα κ καθώς σηκώθηκα απο το κρεβάτι να πάω να βρω τους δικούς μου τις φωνές των οποίων άκουγα στην αυλή κοντοστάθηκα στην πόρτα. Τους είδα να κάθονται κάτω απο ένα δέντρο μέσα στο απόλυτο σκοτάδι κ να λένε ιστορίες από τα στρατόπεδα. Ένας-ένας μέσα στο σκοτάδι.Ξέρετε γιατί στο σκοτάδι; Γιατί πριν το '67 κ τον πόλεμο των 6 ημερών στο Ισραήλ κανείς δεν μίλαγε για τη Γενοκτονία, ήταν θέμα ταμποού. Υπήρχε η περιφρόνηση των ντόπιων για το πώς οι ευρωπαίοι πήγαν σαν τα πρόβατα στη σφαγή. Δεν άκουσα πολύ. Μόνον κάποιον που έλεγε ότι γλύτωσε γιατί η φάτσα του θύμισε στον διοικητή του στρατοπέδου σκύλο κ τον είχε σπίτι του δεμένο απο το λαιμό για κατοικίδιο κ τον έβαζε να παριστάνει το σκυλο κ να παίζουν μαζί του τα παιδιά του.Τον είχε για σκύλο ο απόγονος του Γκαίτε κ τον είχε να παίζε με τα παιδιά του μάλιστα.Αλλά όπως θα λεγε κ η γιαγιά μου, το θέμα είναι ότι γλύτωσε ενώ ο διοικητής σάπιζε( τότε) στη φυλακή. Ήταν όμως έτσι; Τεσπα.
Υπάρχουν κάτι φορές που μπλέκουμε σε κάτι βρωμοκαυγάδες που ξεκινούν χωρίς αιτία κ βλέπουμε τους εαυτούς μας να ασχημονούν σε βαρος αγαπημένων ανθρώπων κ ενώ ξέρουμε τί κάνουμε εκείνη τη στιγμή, δεν μπορουμε να κάνουμε τον εαυτό μας να σωπάσει. Σας έχει συμβεί; Εμένα τουλάχιστον δύο φορές κ είναι εφιαλτικό.Μετά αποφασίζουμε να το ξεχάσουμε αλλά μένει το αποτύπωμα του καυγά μέσα μας.
Κάπως έτσι διαχειρίζομαι το Ναζισμό. Σαν ένα ατύχημα της ιστορίας, σαν έναν καυγά που ξεκίνησε για το " σε ποιο κανάλι θα δούμε ειδήσεις" κ κατέληξε σε ανταλλαγή βαθύτατων προσβολών κ αιματοχυσία.
Βέβαια, η υποστήριξη στον Ναζισμό δεν είναι κ τυχαία. Γιατί ο Herman Hesse έφυγε όπως κ τόσοι άλλοι; Κάτι λέει αυτό, δεν μπορεί. Όμως πρέπει κανείς να επεξεργάζεται το παρελθόν κ να προχωρά.
Ο Χάμσουν ήταν μεγάλος συγγραφέας,πολύ μεγάλος συγγραφέας, αυτό μένει παρ'όλα τα υπόλοιπα. Το άρθρο στα " Νέα" δεν το είχα δει, όμως είχα δει τη συζήτηση στο μπλογκ της helion.
Και ο Μπάλαρντ γράφει πολύ καλά, αλλιώς εγώ που διαβάζω ακατάπαυστα θα τον είχα ξεχάσει μέσα στο πλήθος των βιβλίων, αλλά θυμάμαι το όνομά του κ θα διαβάσω κ άλλο βιβλίο του κ ας προσβάλει την κατα βάθος συντηρητική ( αλλά πολύ βάθος όμως) ψυχοσύνθεσή μου.
Τώρα όσον αφορά στο παλαιομοδίτικο,ίσως η επιλογή του όρου ήταν ατυχής. Το άρθρο των Νέων το εκφράζει καλύτερα.
Το δε άρθρο στον Φλας ήταν κατ'εξαίρεση. Άντε να ξαναγράψω για το βιβλίο του Ολάγια για την Αρκαδία. :-)
Περί ναζισμού λέω να μην πω πολλά, μιας και μπαίνουν προσωπικά σας ζητήματα, εξάλλου όσα είπατε ήταν αρκετά και απολύτως κατανοητά (από μένα τουλάχιστον-κι απολύτως σεβαστά επίσης).
Συμφωνώ σε αυτό που λέτε για τους καυγάδες, έχω την εντύπωση πως πολλά πράγματα στην ιστορία που αργότερα εξελίχθηκαν (και γιγαντώθηκαν) σε τραγωδίες, ξεκίνησαν από τέτοια γεγονότα, θέματα εγωισμού, περηφάνειας, πείσματος κτλ.
Στις προσωπικές μου σχέσεις έχω ελαττώσει πλέον τέτοια ξεσπάσματα, να μην μπορώ δηλαδή να σταματήσω και να φτάνω τα πράγματα στα άκρα. Νιώθω πως πια αυτό δε μου δίνει τίποτα, πέρα από το ότι πληγώνω ανθρώπους που αγαπώ, πονάω κι εγώ αφάνταστα (δεν ξέρω εσείς αγαπητέ Αθήναιε, αλλά εγώ δεν τα πάω καθόλου καλά με τις τύψεις..)
Κι ο Τόμας Μαν είχε φύγει τότε από την Γερμανία, άκρα αντίθετα με τον Χάμσουν- κι όμως, τόσο σπουδαίοι κι οι δύο, αν δεν γνωρίζεις το παρελθόν τους δύσκολα τους ‘ταυτοποιείς’ για τα πιστεύω τους.
Λοιπόν μιας και σας αρέσει ο Μπάλαρντ, θα σας συστήσω να πάρετε ένα βιβλίο του που ελάχιστα κοινά έχει με το ‘Crash’ ή το ‘Atrocity Exhibition’. Αν το έχετε διαβάσει, καλώς, αν όχι, κοπιάστε να βρείτε το ‘Εκτός Ελέγχου’, πιστεύω θα σας αρέσει :)
Πιστεύω πως είναι σημαντικό να λέει ο καθένας ό,τι θέλει. Στην οικογένειά μου δεν άκουσα ποτέ μου να παραπονιέται κάποιος που ταλαιπωρήθηκε, θα χω εγώ πρόβλημα;
Έπειτα, θέλω να σταματήσουμε να ασχολούμαστε με αυτό το θέμα κ κυρίως να αφήσουμε τους Γερμανούς ήσυχους. Αυτά τα μνημεία,με τελευταίο αυτό του Βερολίνου με ανατριχιάζουν. Ας τους αφήσουμε πλέον ήσυχους.
Από τα βιβλία του Μπάλαρντ διάβασα πρώτα το " Νύχτες Κοκαίνης" χωρίς να έχω καταλάβει ποιος είναι ο Μπάλαρντ(εννοώ τη σχέση με τον Κρόνεμπεργκ). Με εντυπωσίασε η γραφή βίντεο-κλιπ σε βαθμό που βρήκα το βιβλίο στα αγγλικά για να δω πως το κάνει το κόλπο. Είναι πολυδιάστατος συγγραφέας, καταλαβαίνω γιατί γίνεται ελκυστικός στους σκηνοθέτες,οπτικοποιείται εύκολα αλλά το μεγάλο του ατού παραμένει η τεχνική του στη γραφή. Θα το κοιτάξω το βιβλίο που είπατε.
Μα δεν το είπα με αυτή την έννοια, ούτε έχω κάτι αντίθετο να πω, ίσα ίσα που συμφωνώ μαζί σας.
Κι ο Σπίλμπεργκ έχει μεταφέρει Μπάλαρντ στο σινεμά, την ‘Αυτοκρατορία του Ήλιου’.
Ο Μπάλαρντ θυμίζει πολύ έντονα Μπάροουζ, είναι φανερό πως έχει επηρεαστεί από την cut-up τεχνική του.
Το συγκεκριμένο βιβλίο που ανέφερα δεν έχει καμμία σχέση με τα υπόλοιπά του, είναι μικρό και υποχθόνιο.
Αποκωδικοποίηση....: ψυχής, σιωπής, θρησκειών, μυθολογιών,.....
Σχηματοποίηση λόγου, κοσμογονία, θεογονία,.....
URL : www.siopi.gr
Γεια.....
www.!.com
Χάλοου Schottkey!
http://www.independent.co.uk/news/world/europe/rehabilitated-nobel-prize-winner-who-fell-for-hitler-1768518.html
Hello Αθήναιε :)
Τι περίεργο, πριν πέντε λεπτά τσέκαρα τη βιβλιοθήκη μου και κοιτούσα μια έκδοση της 'Πείνας' που δεν έχω διαβάσει.
Ενδιαφέρον το κομμάτι του Independent, μου θυμίζει ένα αντίστοιχο του Guardian.
Χάμσουν και Σελίν είχαν βίους παράλληλους, κι αντίθετους μαζί..
Νομίζω πως ο Σελίν είναι λίγο διαφορετική περίπτωση με την έννοια ότι δεν είχε νταραβέρια με τους πρωταγωνιστές του ναζιστικού καθεστώτος και δεν είχε στη Γαλλία τη θέση που είχε ο Χάμσουν στη Νορβηγία ο οποίος ήταν ήδη Νομπελίστας όταν τα έκανε όλα αυτά. Επίσης ο Σελίν δεν διαβάζεται τόσο πολύ από τους Εβραίους όσο διαβάζεται ο Χάμσουν, δεν ξέρω καν αν υπάρχει έκδοση του Σελίν στα εβραϊκά, πρέπει να το ψάξω. Μια λεπτομέρεια που δεν γνώριζα και διάβασα μόλις στο άρθρο του Γκάρντιαν ειναι πως ήταν βαρήκοος. Δεν μου κάνει εντύπωση...
Γι’αυτό έγραψα ότι είχαν κι αντίθετους βίους. Ο Χάμσουν είχε αφιερώσει το Νόμπελ Λογοτεχνίας που πήρε το 1920, στον Γκέμπελς. Είχε μάλιστα συναντηθεί με τον Χίτλερ, στο σπίτι του στο Μπέργκοφ (είχε γράψει ότι ήταν «ένας πολεμιστής του ανθρώπινου γένους»).
Αυτά συνέβησαν όμως στο τελευταίο κομμάτι της ζωής του, όταν ήδη ήταν σχεδόν κουφός. Όλα αυτά περιγράφονται στο ‘Σε Χορταριασμένα Μονοπάτια’ (το αγαπημένο μου του Χάμσουν), το οποίο αν και ουσιαστικά βιογραφικό και non-fiction είναι καταπληκτικά γραμμένο. Μιλάει για τις τελευταίες του μέρες εκεί στο σπίτι, τις απόψεις του για τον ναζισμό, κλπ. Αξίζει να το διαβάσει κάποιος, νομίζω.
Post a Comment
<< Home