O άνθρωπος του Αράν

Παρ'όλα τα στραβά που σέρνουμε στην τηλεόραση, είναι στιγμές που ευγνωμονείς για τα καλά που μπορείς να πετύχεις σε zapping, έστω και μεταμεσονύκτια.

Το 'Man of Aran', του Robert Flaherty είναι ένα ντοκιμαντέρ γυρισμένο το 1934, στο νησί Aran στη δυτική ακτή της Ιρλανδίας.
Σε 2 χρόνια γυρισμάτων, ο Flaherty παρακολούθησε τη ζωή μιας οικογένειας στο νησί, την προσπάθεια να φυτέψουν πατάτες στη γη σε ένα μέρος που δεν υπάρχει καθόλου χώμα(!) αλλά μόνο πέτρες, την αναζήτηση τροφής μέσω ψαρέματος από τους κατοίκους με βάρκες, παλεύοντας με τα τεράστια κύματα.

Μέσα από την ασπρόμαυρη φωτογραφία όλα μοιάζουν διογκωμένα, bigger than life, έστω κι αν είναι τόσο ρεαλιστικά: από την εικόνα του πιτσιρικά που στην άκρη του γκρεμού ψαρεύει με πετονιά, την μητέρα να μαζεύει φύκια από την ακτή και να ψάχνει σε σχισμές βράχων για κόκκους χώματος, τον πατέρα να σπάει τις πέτρες με σφυριά, τους ψαράδες να παλεύουν επί 3 μέρες κυνηγώντας έναν καρχαρία μέσα στα κύματα και όλο το χωριό να σέρνει το θήραμα στην ακτή, σαν λάφυρο αλλά και τροφή συνάμα, το συκώτι του το έλιωναν σε μεγάλα καζάνια για υγρό στις λάμπες τους..

73 χρόνια πριν κι όμως τόσο ζωντανό- ο τρόπος κινηματογράφησης του Flaherty είναι μοναδικός. O Robert Flaherty είναι από τους μεγαλύτερους σκηνοθέτες ντοκιμαντέρ στην ιστορία, με εξίσου γνωστά φιλμ το 'Louisiana Story' (1948), και το 'Nanook of the North' (1922).
Στα συν η υπέροχη μουσική του John Greenwood (υπό την εποπτεία του Louis Levy).




Μετά την επιτυχία του, ο Flaherty, είχε πολλές προσφορές για να κάνει κι άλλες ταινίες, σαν το Νανούκ. Κάποιος του μίλησε για ένα νησί στη μέση ταυ Ατλαντικού ωκεανού που ονομαζόταν Αράν. Φημολογείται πως οι άνθρωποι εκεί περνούσαν μια δύσκολη ζωή καθώς εξαρτιόντουσαν αποκλειστικά από το ψάρεμα. Ο Flaherty πήγε στο νησί με σκοπό να κάνει ένα ντοκιμαντέρ για αυτούς τους φτωχούς αλλά εργατικούς ανθρώπους. Όταν έφθασε εκεί συνειδητοποίησε πως τα πράγματα που είχε ακούσει για τους κατοίκους ήταν εξ ολοκλήρου αναληθή. Οι άνθρωποι είχαν αράξει το ξύλινα πλεούμενά τους στην στεριά πριν χρόνια και δεν τα χρησιμοποίησαν έκτοτε. Οι ιστορίες που του είχαν πει αφορούσαν περασμένες εποχές. Τι έπρεπε λοιπόν να κάνει τώρα, Να γυρίσει σπίτι; Ο Flaherty δάκρυσε και πήγε μια βόλτα. Σε τελική ανάλυση, είχε έρθει από πολύ μακριά γιο να αφήσει την ευκαιρία να πάει χαμένη. Αν και τα πλοιάρια είχαν τρυπήσει, δεν είχαν σαπίσει τελείως. Έτσι, κατάφερε να βρει μερικούς γέρους ψαράδες από τον οίκο ευγηρίας οι οποίοι δεν είχαν ξεχάσει εντελώς πώς να τα κωπηλατούν. Γιατί να μην συνεχίσει λοιπόν σύμφωνα με το σχέδιο; Ηλικιωμένοι ψαράδες ανάμεσα σε τεράστια κύματα θα αποτελούσαν πολύ καλό υλικό! θα έδιναν την εντύπωση πως διακινδύνευαν τις ζωές τους προκειμένου να βγάλουν τον επιούσιο, Πιστέψτε με, ήταν ένα υπέροχο ντοκιμαντέρ» γεμάτο δράση και σκηνές που σου κόβουν την ανάσα Σκάσε από το κακό σου, Άρνολντ Σβαρτσενέγκερ. Ο άνθρωπος από το Αράν τα έχει όλα! δεν υπάρχει κάτι που να μην έχει κάνει ο Flaherty. Είναι ο πατέρας του δημιουργικού ντοκιμαντέρ, και εγώ συνεχίζω στην ίδια παράδοση.

Stefan Jari, Μια διακήρυξη για το ντοκιμαντέρ

Aπό το βιβλίο 'The search of reality',
επιμ.:Michel Tobias, εκδόσεις Michel Wiese Productions, 1997 (link)